Bank Spółdzielczy ma już 140 lat! [FOTO]

Tobiasz Chożalski | 2 czerwca 2015 | Aktualności, Fotogalerie | Brak komentarzy

27 maja w Hotelu Olimpic odbyło się Zebranie Przedstawicieli Banku Spółdzielczego. Najstarszy wroniecki zakład pracy liczy już 140 lat!

140 rocznica powstania Banku Spółdzielczego we Wronkach skłania nas do przypomnienia historii banku na tle dziejów spółdzielczości bankowej. Pierwsze polskie spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe powstały w okresie zaborów (1861-1918) dlatego ich rozwój i formy organizacyjne były różne. Formy te zależały od sytuacji politycznej i społeczno-gospodarczej oraz ustawodawstwa, obowiązującego w poszczególnych zaborach. Działalność swoją prowadziły na podstawie przepisów prawnych o spółdzielniach lub stowarzyszeniach. W okresie zaborów, na ziemiach polskich działały:

w zaborze pruskim – banki ludowe
w zaborze austriackim – stowarzyszenia zaliczkowe
w zaborze rosyjskim – kasy pożyczkowe przemysłowców i towarzystwa wzajemnego kredytu

Działalność prowadziły na zasadach zbliżonych do opracowanych przez Schulzego i Fryderyka Wilhelma Raiffeisena – prekursorów spółdzielczości bankowej na świecie. Pomimo różnorodności form i zasad organizacyjnych, wszystkie Spółdzielnie Oszczędnościowo-Pożyczkowe (SOP) łączył główny cel – walka z lichwą oraz, szczególnie ważne w okresie zaborów, działanie na rzecz utrzymania polskiego stanu posiadania i rozwój gospodarczy polskiego społeczeństwa. Działalność ruchu spółdzielczego zapoczątkowana została w zaborze pruskim. Pionierem polskiej spółdzielczości bankowej na tych terenach był ks. Augustyn Szamarzewski, zaś czołowym jej działaczem ks. Piotr Wawrzyniak. Za pierwszą polską Spółdzielnię Kredytową zorganizowaną według zasad spółdzielczych, uważa się Towarzystwo Pożyczkowe dla Przemysłowców miasta Poznania, utworzone w 1816 roku z inicjatywy Mieczysława Łyskowskiego i Hipolita Cegielskiego. Spółdzielnie kredytowe, które przetrwały do dzisiaj, zostały założone w 1862 roku w Środzie Wlkp. oraz w 1863 roku w Jutrosinie. Założycielem ich był ks. Augustyn Szamarzewski. Zajmowały się one gromadzeniem kapitałów, poprzez zbieranie drobnych oszczędności szerokich kół społecznych oraz obrotem tymi kapitałami na różne cele.

Duże ryzyko działalności i brak wzorców organizacyjnych, skłoniło 38 już istniejących spółdzielni do założenia w 1871 roku Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych w Poznaniu. Ideą działania związku było hasło sformułowane na zjeździe założycielskim „ własną pracą i pomocą, a siłami zjednoczonymi ”. W latach 1872-1891 patronem tego związku był ks. Augustyn Szamarzewski, który 04 lutego 1873 roku zalecił polskim spółdzielniom kredytowym, działającym na terenie Wielkopolski przyjęcie jednolitej nazwy „ Bank Ludowy ”. Pod taką właśnie nazwą dnia 29 sierpnia 1875 roku powstał Bank Ludowy we Wronkach. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był Tajny Radca pan dr Stanisław Rosiński. Początkowo siedzibą banku była kamienica p. Degórskiego w Rynku pod nr 8, lecz już po dwóch latach działalności – w roku 1877 stał się nią budynek przy ulicy Poznańskiej, w którym bank działa do dzisiaj. Działalność banku z roku na rok systematycznie się rozwijała. Świadczy o tym chociażby fakt, że w 1911 roku bank zrzeszał 695 członków, zaś dwa lata później – już 736. Członkami Banku Ludowego mogli być tylko Polacy, którzy wpłacili udziały. Rozwój banku przerwała I wojna światowa. Po odzyskaniu niepodległości, bank wznowił swoją działalność już w nowej sytuacji społeczno-gospodarczej.

Wroniecka społeczność włączyła się do odbudowy ojczyzny. Na bankowe konto wpływały dary pieniężne, które przekazywano na pożyczkę narodową. Zbierano również pieniądze na finansowe wsparcie plebiscytu na Śląsku. Dyrektorem banku w tym okresie był Pan Franciszek Sokołowski (1919-1938). W 1926 roku bank we Wronkach otrzymał od rządu kwotę 4,5 tys. zł. ( Towarzystwo Przemysłowe ), które mógł wypożyczać na okres jednego kwartału. Pożyczki te- oprocentowane w wysokości 15% przeznaczone były dla rzemieślników i drobnej wytwórczości. Jednak skorzystało z nich bardzo mało osób. Wpływ na to miały istniejące w tym samym czasie 4 instytucje kredytowe ( istniały tylko do 1939 roku ). Od 1938 roku, do wybuchu II wojny światowej, bankiem kierował Pan Roman Ratajczak. Na czas działań wojennych działalność Banku Ludowego we Wronkach została zawieszona. Jej wznowienie nastąpiło w dniu 01 sierpnia 1945 roku.

Dwa miesiące później – 5 października odbyło się Walne Zebranie Członków, na którym przyjęto nowe zasady działania oraz uchwalono nowy Statut. Przyjęto nową nazwę banku „ Bank Ludowy – Spółdzielnia z odpowiedzialnością ograniczoną we Wronkach ”. Uchwalono wysokość 1 udziału w kwocie 500 zł. oraz wybrano Radę Nadzorczą na okres 3 lat w składzie:

Marian Seidel
Wicenty Hały
Stanisław Gembalski
Stanisław Grzegorczyk
Józef Więsek
Antoni Sternicki
Adam Sroczyński (od 1947 roku Antoni Gogolewski)
Antoni Bloch
Feliks Krzewina

Wybrano też pierwszy Zarząd w osobach:

Roman Ratajczak I Członek Zarządu
Adam Sroczyński II Członek Zarządu
Marian Krystkowiak III Członek Zarządu

Zgodnie z zarządzeniem Ministra Skarbu z dnia 04 stycznia 1950 roku Walne Zgromadzenie Członków naszego banku w dniu 29 czerwca 1950 roku zmieniło nazwę banku na „Gminna Kasa Spółdzielcza we Wronkach z odpowiedzialnością udziałami”. GKS działała na terenie gminy Wronki i Wróblewa. Podlegała pod Oddział Banku Rolnego w Szamotułach. Rada Nadzorcza przekształcona została w Komisję Rewizyjną o 7 osobowym składzie. Udział w wysokości 1000 zł posiadało 464 członków. Nadany przez Ministra Skarbu Statut, pozbawił bank prawa do przyjmowania wkładów oszczędnościowych na własny rachunek. Udzielanie pożyczek, uzależnione było od pozytywnej opinii związku. W 1956 roku GKS (Gminna Kasa Spółdzielcza) otrzymała nowy Statut, przywracający jej spółdzielczy i samorządowy charakter. Uzyskała prawo prowadzenia działalności oszczędnościowej na własny rachunek. W dniu 01 lipca 1956 roku Walne Zgromadzenie Członków, w myśl nowego Statutu, zmieniło nazwę GKS na „Kasa Spółdzielcza”. Kasa obsługiwała gromady: Biezdrowo, Chojno, Nadolnik, Nowa Wieś, Wróblewo i Wronki.

Komisja Rewizyjna zmieniła nazwę na – Rada Kasy i składała się z 9 członków oraz 3 zastępców. Zarząd składał się z 3 członków i 3 zastępców. W tym samym roku Rada Kasy została nazwana Radą Nadzorczą. I-szy Krajowy Zjazd Delegatów Kas Spółdzielczych w sierpniu 1957 roku powołał do życia Związek Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych czyli nową centralę organizacyjno-rewizyjną. Nadzór finansowy sprawował NBP, a później Bank Rolny. W dniu 11 lipca 1959 roku nazwa banku została ponownie zmieniona na „ Bank Spółdzielczy we Wronkach ” i obowiązuje do dzisiaj. Z dniem 01 lipca 1975 roku powstał państwowo – spółdzielczy Bank Gospodarki Żywnościowej, który po Banku Rolnym, przejął funkcję Centrali finansowej dla banków spółdzielczych i funkcję Centralnego Związku Spółdzielni po CZ SOP (Centralnym Związku Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych). Od tego dnia, Bank Spółdzielczy przejął całkowicie kredytowanie ludności wiejskiej, łącznie z kredytami inwestycyjnymi – długoterminowymi.

14-ście lat później, uchwalone w 1989 roku „Prawo bankowe” zwiększyło autonomię banków spółdzielczych, a przepisy ustawy o zmianach w organizacji spółdzielczości pozbawiły BGŻ funkcji Centralnego Związku wobec banków spółdzielczych. Do BGŻ należały banki na zasadzie umowy o współpracy. Banki Spółdzielcze, pozbawione Centrali działały samodzielnie. Trwający w tym czasie głęboki kryzys gospodarczy w podstawowych działach gospodarki obsługiwanej przez banki spółdzielcze, a także brak doświadczenia w samodzielnym działaniu w złożonych warunkach ekonomicznych, stał się dla banków spółdzielczych przyczyną poważnych i systematycznie pogłębiających się kłopotów finansowych.

Od stycznia 1993 roku bezpośredni nadzór nad działalnością banków spółdzielczych przejął NBP. W naszym przypadku, był to Oddział Okręgowy NBP w Pile. Zgodnie z Ustawą z dnia 24 czerwca 1994 roku „O restrukturyzacji BGŻ i BS-ów” oraz zmianie niektórych ustaw, banki spółdzielcze utworzyły banki regionalne i zostały ich akcjonariuszami. Banki Spółdzielcze są zobligowane do zrzeszania się we właściwym terytorialnie Banku Regionalnym. W naszym przypadku miał to być Bałtycki Bank Regionalny w Koszalinie. Jednakże grupa banków spółdzielczych byłego województwa pilskiego (6), a wśród nich Bank Spółdzielczy we Wronkach, zdecydowanie się temu przeciwstawiła, nie godząc się na taki przydział. Banki te rozpoczęły starania na rzecz zrzeszenia się w Gospodarczym Banku Wielkopolski S.A. w Poznaniu. Starania te zostały zakończone sukcesem – i w dniu 2 czerwca 1997 roku Bank Spółdzielczy we Wronkach podpisał umowę zrzeszenia w GBW S.A. w Poznaniu.

Nieco wcześniej, 15 lipca 1996 roku (po podjęciu uchwały przez Radę Nadzorczą) zostaje otwarta filia wronieckiego banku w Trzciance (obecnie oddział). W ten sposób pozyskano nowy teren działania, po upadłym banku trzcianeckim. Z dniem 01 stycznia 1998 roku w wyniku przyłączenia Banku Spółdzielczego w Obrzycku, Bank Spółdzielczy we Wronkach rozpoczyna działalność na terenie miasta i gminy Obrzycko. W 2000 roku Bank zakupił budynek po upadłym Banku w Trzciance – Oddział Banku Spółdzielczego we Wronkach. Otwarto Punkt Kasowy na osiedlu Borek we Wronkach w pomieszczeniach dzierżawionych od Spółdzielni Mieszkaniowej we Wronkach. W 2005 roku zakupiono pierwszy bankomat – Punkt Kasowy na Osiedlu Borek we Wronkach. W 2007 roku kupiono bankomat w Trzciance. W 2008 roku bankomat w Obrzycku i we Wronkach w budynku „Chata Polska”. W 2009 roku dokonano modernizacji i adaptacji pomieszczeń zabytkowego budynku Banku Spółdzielczego we Wronkach – od piwnic po dach. W grudniu 2009 roku rozpoczęto obsługę rachunków przez Internet. W 2012 r. otwarto punkt kasowy przy UMiG we Wronkach (czynne były już na Borku 12 i przy ul. Brzoskwiniowej 1. Nowością banku są powiadomienia Klientów przez SMS o zdarzeniach na koncie. W 2013 r reaktywowano koła SKO w szkołach w Chojnie, SP-2 i Biezdrowie. W 2013 r. BS Wronki otrzymał Filar Spółdzielczości – przyznany przez Polską Agencję Przedsiębiorczości – dodatek do Gazety prawnej. W 2014 r. BS dostał Nagrodę burmistrza. W 2014 r. rozpoczęto program: Edukacja Ekonomiczna dla Dzieci ze szkół podstawowych i gimnazjów – zarządzamy finansami osobistymi.

Bank współpracuje ze stowarzyszeniem: Program Wsparcia Zadłużonych. Dziś nie sposób nie wspomnieć ludzi, którzy swoim zaangażowaniem przez długie lata służyli bankowi i których praca przyczyniła się do tego, że nasz bank przetrwał i dalej służy wronieckiej społeczności. Wielu z nich nie doczekało Jubileuszu ale są z Nami na zawsze zachowani we wdzięcznej pamięci.

W pracach Rady Nadzorczej najdłużej zaangażowani byli:

Kazimierz Siwek 37 lat pracy w Radzie Nadzorczej
Stefan Popielski 33 lata
Józef Konieczny 33 lata nie żyje
Elżbieta Kląskała 19 lat
Stefan Kaszkowiak 17 lat nie żyje

Na przestrzeni lat kolejnymi przewodniczącymi Rady Nadzorczej byli:

Marian Seidel od 5.10.1945
Wojciech Wojtowicz od 22.06.1947
Antoni Bloch od 10.03.1949
Czesław Gałka od 28.07.1950
Franciszek Rachwał od 18.03.1951 (14 lat )
Stefan Popielski od 16.05.1965
Paweł Sadecki od 20.05.1971
Stanisław Ostrowski od 19.03.1979
Marian Michalak od 17.05.1983
Henryk Rusinek od 5.11.1990 do dzisiaj

Najdłużej w pracach Zarządu uczestniczyli:

Franciszek Woelk 35 lat nie – żyje
Jan Jarmuż 26 lat – nie żyje
Bonifacy Piasek 13 lat nie żyje
Jan Reiter 27 lat do dnia dzisiejszego

Kolejnymi Prezesami Zarządu byli:

Roman Ratajczak od 5.10.1945
Franciszek Woelk od 18.03.1951
Czesław Gałka od 27.04.1952
Wincenty Urbaniak od 10.05.1953
Jan Jarmuż od 4.04.1954
Bonifacy Piasek od 27.02.1980
Roman Skrzypkowiak od 19.02.1993
Krystyna Szaj od 15.01.1996
Elżbieta Czosnowska od 2010 r.

Do rozwoju banku oraz osiągnięcia wyników, przyczynili się pracownicy naszego banku, nie wszyscy z nich żyją do dziś – ale została po nich pamięć i ich zasługi. Do pracowników z najdłuższym stażem pracy należą:

Nieżyjący już: