Prezentuję Państwu list – skargę mieszkańców wsi Stróżki i Borek w gm. Wronki na aktualny podział okręgów wyborczych, a w szczególności okręgu wyborczego nr 10, w skład którego wchodzą wsie Stróżki i Borek jako jedyne wsie po prawej stronie rzeki Warty. Pozostałe wsie leżą po przeciwnej stronie rzeki i właściwie mają niewiele ze sobą wspólnego, a już na pewno różnią się problemami wsi

Stróżki, 30 marca 2018 r.

Pan

Rafał Kwaśnik Komisarz Wyborczy
Dyrektor Krajowe Biuro Wyborcze
Poznań II
ul. Kościuszki 93
61-716 Poznań

Dotyczy: skarga mieszkańców wsi Stróżki i Borek, gm. Wronki, pow. szamotulski dot. aktualnego ustalenia granic Okręgu Wyborczego nr 10 we Wronkach

Szanowny Panie Komisarzu

Działając z upoważnienia mieszkańców sołectwa Stróżki, gm. Wronki, pow. szamotulski, udzielonego na zebraniu ogólnym zwołanym w dn. 29.03 br., składamy niniejszym skargę w związku z ustaleniem przez Radę Miasta i Gminy Wronki na posiedzeniu w dn. 29.03.2018 r. (Uchwała RMiG Wronki nr XLV/380/2018 oraz Uchwała RMiG Wronki nr XLV/381/2018, obie podane do publicznej wiadomości w BIP w dn. 29.03.2018 r.) granic Okręgu Wyborczego nr 10, mających obowiązywać w nadchodzących wyborach samorządowych.

Korzystamy z trybu odwoławczego przewidzianego w Art. 420 § 1 Ustawy z 5.01.2011 r. („Kodeks Wyborczy”) oraz w Pkt. 13 Załącznika do Uchwały z dn. 5.02.2018 r. („Wytyczne i wyjaśnienia dot. podziału jednostek samorządu terytorialnego na okręgi wyborcze”), a także w § 4 wspomnianej Uchwały nr XLV/380/2018.

Wspomniana uchwała Rady przewiduje, iż sołectwo Stróżki, wraz z pobliską osadą Borek, położone na lewym brzegu rz. Warty, na południowo-wschodnich peryferiach miasta, znajdą się w jednym okręgu (nr 10) z kilkoma innymi jednostkami pomocniczymi gminy, zlokalizowanymi jednak na przeciwległym brzegu rzeki, w przylegającej do Puszczy Noteckiej strefie, rozciągającej się wokół północnych przedmieść Wronek  (miejscowości: Obelzanki, Popowo, Aleksandrowo, Jasionna, Krasnobrzeg, Nadolnik, Nowy Kraków, Piła, Smolnica, Szklarnia, Winnogóra).

W świetle uzyskanej z biura Komisarza Wyborczego w Pile opinii (korespondencja mailowa z dn. 21.03 br.), obecna propozycja zasięgu Okręgu Wyborczego nr 10 została już uprzednio skonsultowana przez Burmistrza Miasta i Gminy Wronki z w/w instytucją i nie narusza zasad tworzenia okręgów wyborczych określonych przepisami Kodeksu Wyborczego. W tym wypadku decydującą rolę odegrać miał czynnik normy przedstawicielstwa: ponieważ na jednostkę pomocniczą Stróżki przypada zaledwie 0,4 mandatu w Radzie Gminy, przyjęto konieczność połączenia naszego sołectwa z kilkoma innymi jednostkami o statusie bądź sołectw, bądź osad i przysiółków bez statusu sołeckiego, liczebność populacji których również nie pozwalała na utworzenie samodzielnego okręgu. W wyniku takiego połączenia utworzony został Okręg nr 10, spełniający ustaloną przepisami normę i wybierający wspólnego przedstawiciela w Radzie Miasta i Gminy.

Nie jest naszym zamiarem podejmowanie polemiki z przedstawionym przez biuro Delegatury KBW w Pile uzasadnieniem prawnym aktualnego podziału gminy na okręgi wyborcze. Pragniemy jednak zwrócić Państwa uwagę na fakt, iż zastosowany obecnie system, uwzględniający wyłącznie aktualne proporcje demograficzne i przelicznik liczby wyborców na mandat przedstawicielski, w żaden sposób nie odzwierciedla faktycznych oczekiwań społecznych ludności Okręgu nr 10, zamieszkującej tak odległe od siebie wsie, nie posiadające de facto jakiejkolwiek wspólnoty interesów publicznych.

Do roku 2010 Stróżki i Borek wybierały przedstawiciela w okręgu obejmującym te same, co wymienione wcześniej miejscowości z północnej części gminy, ale także wraz z sąsiednią wsią Samołęż, z którą sołectwo Stróżki graniczy administracyjnie. To przynajmniej w niewielkim stopniu pozwalało nam rywalizować z innymi jednostkami pomocniczymi gminy w obrębie tego samego okręgu, oddając podczas wyborów głosy na kandydatów pochodzących z naszych miejscowości i żywotnie zainteresowanych problemami swoich sąsiadów.

W wyborach roku 2014 Samołęż przyłączony został jednak do innego okręgu, nr 9 (obecnie nr 11), w którym o mandat walczy kandydat reprezentujący również część sołectwa Nowa Wieś oraz osady Oporowo-Huby i Warszawa. Wszystkie te jednostki mają charakter rolniczy i sąsiadują ze sobą terytorialnie. Jesteśmy zdania, iż także przynależność Stróżek i Borku do wspomnianego okręgu byłaby naturalnym rozwiązaniem z uwagi na położenie, charakter ekonomiczno-demograficzny oraz szereg łączących nas z tamtejszą społecznością problemów. Mimo takich przesłanek, w 2014 r. obie nasze wsie pozostawiono w obrębie poprzedniego okręgu wyborczego, tym razem już jako jedyne jego jednostki położone na lewym brzegu Warty.

Przygotowując się do tegorocznych wyborów samorządowych, Rada Miasta w zasadzie zdecydowała się powtórzyć układ sprzed 4 lat. Czyli ponownie Stróżki i Borek znalazły się w granicach okręgu z miejscowościami, z którymi w żaden sposób nie stykają się w układzie urbanistycznym, a – co więcej – są oddzielone rz. Wartą. Natomiast dla tych ostatnich czytelnym wspólnym mianownikiem pozostaje satelitarne położenie w stosunku do północnych peryferii miasta, a także fakt, iż sąsiadują ze sobą administracyjnie lub położone są od siebie w odległościach nie przekraczających 2 km. Tymczasem odległość komunikacyjna tego obszaru od naszego wynosi aż 7 km.

Ponadto, na atrakcyjność obecnego podziału nie wpływa bynajmniej położenie lokalu wyborczego. Jest to szkoła na ul. Leśnej, po drugiej stronie Warty, stosunkowo łatwo dostępna  przede wszystkim dla wyborców z pozostałych niż nasza jednostek Okręgu nr 10 (warto zaznaczyć, iż do roku 2010 włącznie głosowano w lokalu znajdującym się w śródmieściu Wronek, położonym bardziej centralnie dla wszystkich miejscowości okręgu wyborczego).

Jeszcze bardziej problematyczna jest dysproporcja pomiędzy liczebnością obywateli uprawnionych do głosowania na naszym terenie oraz w miejscowościach Okręgu nr 10 po przeciwległej stronie miasta: wg danych na grudzień 2017 jest to odpowiednio 382 (Stróżki i Borek) oraz 763 (Popowo, Jasionna, Obelzanki i inne jednostki pomocnicze). Przy tak istotnej asymetrii (stosunek 1:2) praktycznie oczywistym jest, iż wybór kandydata z okręgu do Rady Gminy dokonywany jest niemal wyłącznie głosem mieszkańców wsi zlokalizowanych na północnym brzegu Warty.

W nadchodzących latach istotnym problemem, z jakim przyjdzie zmierzyć się społeczności Stróżek i Borku, będą planowane przez gminę na naszym obszarze inwestycje: budowa obwodnicy miasta oraz powstanie strefy przemysłowej. Inną kwestią wymagającą podjęcia jak najszybszych działań jest kompleksowa melioracja wsi w obrębie zbiornika W-15. Przedsięwzięcia te stały się w ostatnim czasie przedmiotem szeroko zakrojonej społecznej dyskusji, w której mieszkańcy naszego sołectwa niejednokrotnie prezentowali zdanie w wielu aspektach odbiegające od punktu widzenia władz samorządowych gminy. Mimo wszystko jednak wciąż staramy się znaleźć i zaproponować rozwiązania zadowalające obie strony, podejmując rzeczową i merytoryczną dyskusję.

Zdajemy sobie sprawę z konieczności zapewnienia miastu i gminie właściwych warunków rozwoju ekonomicznego i infrastrukturalnego, których obwodnica i nowa strefa przemysłowa mają być istotnymi elementami. W wielu kwestiach zmuszeni byliśmy zgodzić się na daleko idące ustępstwa, które w oczywisty sposób naruszą walory krajobrazowe terenu i spowodują nieuniknione straty ekonomiczne jego mieszkańców. Chcielibyśmy jednak, aby prężny rozkwit gminy Wronki nie odbywał się kosztem zaniedbania naszego obszaru. Tym bardziej istotnym wydaje się nam podjęcie działań mających na celu uzyskanie rzeczywistego prawa głosu na forum Rady Miasta i Gminy.

W praktyce, wybrany głosami mieszkańców wsi po drugiej stronie rzeki członek Rady, pochodzący z tamtego obszaru, przez cztery ostatnie lata ani razu (sic!) nie raczył spotkać się z mieszkańcami naszego sołectwa, a jego zainteresowanie bieżącymi problemami i oczekiwaniami mieszkańców Stróżek i Borku było właściwie żadne. Nie jest oczywiście naszym zamiarem artykułowanie niezadowolenia z pracy mającego nas – teoretycznie przynajmniej – reprezentować przedstawiciela w samorządzie. Pragniemy jednak zwrócić uwagę na to, iż właśnie tak, a nie inaczej dokonany podział granic Okręgu nr 10 jest przyczyną, dla której wspomniany radny może, bez żadnych właściwie konsekwencji, lekceważyć potrzeby części wyborców ze swojego okręgu, którzy w ubiegłych wyborach samorządowych oddawali głosy na innych, niż on kandydatów.

Dalecy jesteśmy od posądzania kogokolwiek o otwarcie złe intencje, a w obecnym podziale okręgów nie śmielibyśmy doszukiwać się braku dobrej woli czy wręcz próby odebrania nam realnej możliwości wyboru kandydata gwarantującego walkę o nasze postulaty. Niemniej, koincydencja tego rodzaju nasuwa szereg wątpliwości i znaków zapytania, a wśród wielu naszych współmieszkańców zaczyna powodować spadek zaufania do wybranych władz gminy i transparentności ich działań.

Coraz częściej stawiane są publicznie pytania o to, czy rzeczywiście przypadkowe było rozdzielenie w dwóch odrębnych okręgach wyborczych sołectw Samołęż i Stróżki, bezpośrednio zainteresowanych negatywnymi skutkami przyszłej inwestycji drogowej, i to właśnie w momencie rozpoczęcia planowania przebiegu obwodnicy i podnoszących się już wówczas głosów krytycznych wśród mieszkańców posesji przylegających do strefy kolizyjnej  drogi? Dlaczego we wszystkich pozostałych okręgach wyborczych, tworzonych przez jednostki pomocnicze gminy (sołectwa i osady), właściwie uwzględniono układ urbanistyczny terenu i zachowano zasadę łączenia miejscowości graniczących ze sobą terytorialnie, a jedynie w Okręgu nr 10 odstąpiono od sprecyzowanych przepisami zasad (Pkt. 8 wspomnianych na wstępie wytycznych, które zakazują tworzenia okręgów „z niegraniczących ze sobą jednostek pomocniczych) i zastosowano rozwiązanie, będące co najwyżej przewidzianym Kodeksem Wyborczym precedensem? Wreszcie, dlaczego główną przesłanką podziału wyborców w gminie jest wspomniana norma przedstawicielstwa, która nie przewiduje elastycznego podejścia Rady w tej kwestii, skoro i tak w przypadku innych jednomandatowych okręgów wyborczych w obecnych wyborach samorządowych liczebność zarejestrowanych potencjalnych głosujących jest bardzo zróżnicowana, waha się bowiem od odpowiednio ok. 700 (Okręg nr 15, norma przedstawicielstw 0,80) do niemal 1400 (Okręg nr 7, norma – 1,34)?

Bardziej kompleksowe podejście Rady do problemu podziału gminy na okręgi z rzeczywistym uwzględnieniem interesu lokalnego potencjalnych wyborców wiązałoby się może z dalej posuniętymi zmianami w ich granicach, ale z pewnością byłoby wykonalne. Dla przykładu: można zaproponować powołanie nowego okręgu wyborczego poprzez ponowne połączenie miejscowości Stróżki i Borek z Samołężem oraz włączenie w obręb granic tego okręgu nowopowstałego (i w dalszym ciągu rozrastającego się) osiedla Leśna Polana, położonego w odległości zaledwie kilkuset metrów od granic administracyjnych naszego sołectwa i osady Borek. Efektem takiego działania byłoby zresztą wyłączenie części jednostek z dwóch dotąd największych okręgów (nr 7 i 11), o bardzo wysokich współczynnikach przedstawicielstwa wynoszących odpowiednio 1,34 i 1,39. Przywoływany już wyżej Pkt 8 wytycznych z 5.02.2018 r. przestrzega wprawdzie przed łączeniem w jednym okręgu części miasta (w wypadku naszej propozycji – wspomniane osiedle) oraz jednostki pomocniczej gminy (dwa sołectwa). Zasada ta jednak musi być skorelowana z jednolitą normą przedstawicielską i – jak rozumiemy – przewidziane są od niej odstępstwa. Zwracamy uwagę na fakt, iż takiego precedensu dokonano już w obecnym podziale gminy, rozdzielając sołectwo Nowa Wieś pomiędzy dwa okręgi wyborcze: odpowiednio nr 2 i 11, w skład obu włączając jednocześnie ulice stanowiące pod względem administracyjnym obszar miasta Wronki.

Prawdopodobnie godnymi rozważenia opcjami byłoby również np. przyłączenie Popowa, Aleksandrowa, Krasnobrzegu i Winnogóry do najmniejszego Okręgu nr 15, obejmującego sąsiednie dla tych wsi sołectwo Chojno, a w innym wariancie dodatkowo przeniesienie z powrotem do Okręgu nr 10, w miejsce tych czterech miejscowości, sołectwa Samołęż. Zapewniłoby to zresztą nie tylko bardziej harmonijny rozkład głosów w naszym okręgu, ale też nie wpłynęłoby negatywnie na współczynnik przedstawicielstwa dla Okręgów nr 10, 15 i 11. Zdajemy sobie sprawę, iż takie zmiany powinny być poprzedzone konsultacjami społecznymi z mieszkańcami. Zwracamy jednak uwagę na szereg rozwiązań, które najwidoczniej nie zostały wzięte pod uwagę.

Przyjmujemy – mającą umocowanie w przepisach wyborczych – argumentację przedstawioną przez Komisarza Wyborczego w Pile, choć z naszej perspektywy raczej trudno zrozumieć, dlaczego w podziale okręgów za priorytet nie uznaje się właśnie położenia i wspólnoty interesów społeczno-ekonomicznych mieszkańców różnych sołectw. Rozczarowani zaistniałą sytuacją, w oczywisty sposób pozbawieni jakiejkolwiek możliwości decydowania o sprawach bezpośrednio nas dotyczących, musimy postawić sobie fundamentalne pytanie: czy rolą nadchodzących wyborów samorządowych ma być rzeczywiste wysłuchanie głosu społeczeństwa i umożliwienie obywatelom realnego wpływu na kształtowanie swego najbliższego otoczenia, chyba w tych okolicznościach paradoksalnie zwanego „małą ojczyzną”, czy kwestią najważniejszą dla organizujących głosowanie pozostaje bezduszna arytmetyka i jednolita norma przedstawicielstwa?

Mamy zarazem świadomość, iż głos nasz nie ma w obecnej sytuacji większego znaczenia  poza formalnym. Skarga niniejsza jest więc w pewnym stopniu próbą publicznego wyrażenia zbiorowego votum separatum mieszkańców sołectwa, rozgoryczonych przyjętym uchwałą Rady Miasta i Gminy podziałem okręgów wyborczych, który nie odzwierciedla jakichkolwiek oczekiwań mieszkańców naszych miejscowości. Z przykrością stwierdzamy, iż proponowanie obecnych granic Okręgu nr 10, lub dalsze utrzymanie w jego obrębie wsi Stróżki i Borek, bez nachylenia się nad głosem tutejszej społeczności, wydaje się wręcz przeczyć samej idei demokracji na szczeblu lokalnymi oraz podważa istotę przedstawicielstwa w samorządach terytorialnych.

Pozostajemy z wyrazami szacunku,

Mieszkańcy wsi Stróżki i Borek, gm. Wronki

Załącznik nr 1: lista podpisów mieszkańców wsi Stróżki i Borek wymagana do zarejestrowania skargi

Do wiadomości:

1. Burmistrz Miasta i Gminy Wronki
2. Przewodniczący Rady Miasta i Gminy Wronki