Niedawno zmarła bliska osoba z mojej rodziny. Obawiam się, że zmarła była zadłużona, a wysokość długów i zobowiązań przewyższa wartość spadku. Co robić, by uniknąć odpowiedzialności za długi spadkowe? – pyta Czytelnik

 

Zapytaliśmy prawnika o wykładnię prawną. Oto ona:

Zgodnie z literą prawa w chwili śmierci spadkodawcy na spadkobierców przechodzą prawa oraz obowiązki i zobowiązania zmarłej osoby. Spadkobiercy mają trzy możliwości działania:

1) Spadkodawcy mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku wprost – w takiej sytuacji spadkobiercy odpowiadają bez żadnych ograniczeń całym swoim majątkiem za długi i zobowiązania spadkodawcy.

2) Spadkobiercy mogą złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku – należy jednak pamiętać, aby uchronić swoich bliskich przed następstwami takiej decyzji, ponieważ osoba odrzucająca spadek traktowana jest tak jakby nie dożyła otwarcia spadku, a w jej miejsce powoływani są dalsi spadkobiercy (np. w sytuacji odrzucenia spadku przez córkę po zmarłej matce uprawnione do dziedziczenia są wnuki zmarłej i to one mogą odpowiadać za długi spadkodawczyni, jeśli w porę nie złożą oświadczenia o odrzuceniu spadku). Takie oświadczenie niesie za sobą również inne konsekwencje – oprócz ochrony spadkobierców w przypadku długów spadkowych rezygnują oni z majątku spadkowego, który po zmarłym pozostał.

3) Milczenie. Wskutek nowelizacji przepisów ustawy Kodeks cywilny z dnia 18 października 2015 r. milczenie spadkobierców poczytuje się za przyjęcie spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowdawcy również ze swojego majątku, jednak z ograniczeniem tej odpowiedzialności do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo w spisie inwentarza stanu czynnego spadku.

Podsumowując, oświadczenia o odrzuceniu spadku i o przyjęciu spadku wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca może złożyć jedynie przed sądem lub notariuszem i tylko w terminie 6 miesięcy od momentu kiedy spadkodawca dowiedział się o tytule swojego powołana do spadku. W sytuacji gdy spadek został otwarty po dniu 18 października 2015 r. brak złożenia stosownego oświadczenia w tym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (patrz pkt 3).