Do napisania tego artykułu skłonił mnie pewien przypadek, który miał miejsce ostatniego dnia Oktawy Bożego Ciała. Zauważyłam wówczas pośród całego tłumu jedyną rodzinę, która przybyła na uroczystość z wiankiem kwiatów polnych

Zdałam sobie wówczas sprawę z małej wiedzy dotyczącej dawnych i dzisiejszych tradycji. Pragnę nią zainteresować naszych mieszkańców.

Wybrane aspekty zielarstwa i ziołolecznictwa

Przesądy i wierzenia ludowe są częścią historii kultury każdego narodu. Większość z nich powstała w okresie pogaństwa, utrzymując się w różnych szczątkowych postaciach do dzisiaj.

Stosując zabiegi magiczne człowiek zwracał się do sił nadprzyrodzonych, gdzie szukał pomocy, spełnienia pragnień, uleczenia chorób. W takich zabiegach rośliny odgrywały ogromną rolę. Przypisywanie roślinom mocy magicznej było kiedyś powszechne, a u prymitywnych ludów zachowało się do dzisiaj. Duże znaczenie miały wtedy rośliny przy odpędzaniu i wywoływaniu złych duchów. Wkładano np. pod progi obrazki plamiste, aby złe duchy nie mogły wejść do domu lub umieszczano w kołyskach niemowląt, aby ochronić dzieci przed złymi siłami. Dziewczęta i chłopcy nosili je jako środek pozyskania albo zachowania miłości.

Za dowód szczególnej łaskawości bogów uważano rośliny narkotyczne ”rozjaśniające umysł”, na pewien czas przenoszące człowieka ze świata trudów, nędzy i cierpienia w świat euforii, upojenia, widzeń i zjaw. Trującym bieluniem odurzała się już delficka Pytia. Wywar z niektórych trujących roślin stosowany był do wykonywania na skazańcach wyroku śmierci.

Niegdyś wierzono, iż jedzenie zielonych owoców orzecha włoskiego zwiększa wigor, a dojrzałych poprawia wzrok. Panny minionych lat używały naparów z macierzanki jako środka antykoncepcyjnego. Gałązki jarzębiny powieszone nad łóżkiem młodej dziewczyny czy chłopaka miały zmniejszać ich pobudliwość. Symbolem i opiekunką płodności była wierzba.

Na podstawie wyglądu dziewanny stawiano długoterminowe prognozy meteorologiczne. Podobno, jeśli kwiaty tej rośliny są duże i pokrywają całą łodygę, nadchodząca zima będzie sroga i śnieżna (łagodna, gdy kwitnie słabo, a kwiaty drobne).

Powszechną czcią religijną otaczano niegdyś bez czarny, wierzono, że wycięcie bzu to czyn grzeszny zagrożony karą rychłej i niespodziewanej śmierci. Bukszpan miał w ogrodzie zapewnić dobry plon, podczas pogrzebu stosowano gałązki jako kropidło.

W zamierzchłej starożytności barwinek uważano za świętą roślinę bogini miłości i stosowano jako afrodyzjak. Wianki z niego ozdabiały głowy panny młodej i druhen weselnych. Dawniej młodzi podczas zaślubin wymieniali się wieńcami mirtowymi, a nie obrączkami (podobną rośliną była ruta zwyczajna)

Zioła znalazły zastosowanie w obrzędach religijnych .Palmy święcone w Niedzielę Palmową wisiały w komorze do wiosennych zasiewów (ułożone na zagonie wróżyły dobry urodzaj i chroniły przed gradobiciem). Do uczczenia Zielonych Świątek izby majono tatarakiem, ściany domów gałęziami brzozy, lipy (symbole odradzającego się życia po zimie).

Ostatniego dnia Oktawy Bożego Ciała, w czwartek, kapłan święcił wianki pierwszych ziół. Zatykano je za obrazy święte nad oknami (były symbolem ludzkiej pracy, utożsamiały dar Boży służący ludziom).

Do znanych ziół świętojańskich należy dziurawiec zwyczajny (zakwita na św. Jana, wówczas zalecany jest zbiór kwiatów i liści) oraz legendarny kwiat paproci.

Bukiet ziół leczniczych święcony na 15 sierpnia w Dzień Matki Boskiej Zielnej ma znaczenie lecznicze i błogosławione działanie.

Życzę przyjemnego czytania

Wróżka Malina